به گزارش خبرنگار مهر، تالابهای استان لرستان که با بارندگیهای اخیر جان گرفته اند و امید به احیای آنها می رفت حال شاهد حفر چاههای جدید در نزدیکی خود هستند تا بیم خالی تر شدن دست این تالابهای قدیمی موجب نگرانی کارشناسان و فعالان محیط زیست شود.
این رویه که به منظور تامین آب شرب روستاهای شهرستان پلدختر در دستور کار متولیان امر قرار گرفته است به اعتقاد متخصصان روند توسعه پایدار منطقه را مورد هدف قرار داده و موجب مرگ تالابهای این شهرستان می شود.
سپرده بلندمدتی که به راحتی خرج می شود
کارشناسان محیط زیست معتقدند که هر گونه حفر چاه در محدوده تالابها به عنوان اکوسیستم های حساس آبی باید با بررسی کامل نقشه آبهای زیرزمینی صورت گیرد و از هر گونه حرکتی که حیات تالابها را به مخاطره بیندازد باید جلوگیری کرد.
محسن تیزهوش کارشناس محیط زیست می گوید که منابع آب زیرزمینی سپرده بلندمدت منطقه ای هستند که خشک و نیمه خشک است و نباید در مورد این منابع به صورت آنی و کوتاه مدت تصمیم گیری کرد.
وی با یادآوری اینکه نگاه شتابزده به این سرمایه های ارزشمند خطرناک است، ادامه می دهد: در مورد منابع سرزمینی باید با نگاه بلندمدت برنامه ریزی کرد و استفاده پایدار و بهینه از آنها را در دستور کار قرار داد.
این فعال محیط زیست می افزاید: استفاده از این منابع باید به گونه ای باشد که نیازهای نسل حاضر تامین و نیازهای نسل آینده نیز به خاطر استفاده بی رویه امروز ما به مخاطره نیفتد.
تیزهوش معتقد است که هر گونه حفر چاه جدید در محدوده تالابهای لرستان نیازمند ارزیابی کمی و کیفی است، ادامه می دهد: باید با نگاه کارشناسی و اصولی به این موضوع پرداخت و منافع بلندمدت را قربانی سودهای کوتاه مدت نکرد.
حفر 6 حلقه چاه در حریم تالابهای پلدختر از سال 83
رضا ميرزايي كارشناس ارشد آب زيرزميني در خصوص حفر چاههاي جديد در حريم تالابهاي تنگ فني پلدختر به خبرنگار مهر می گوید: محدوده تالابهاي تنگ فني يک آبخوان بسيار كوچك و محدود است.
وی معتقد است كه این آبخوان به لحاظ ساختار زمين شناسي، خصوصيات هيدروژئولوژي و وضعيت توپوگرافي از جمله عملكرد رسوبات نفوذناپذير سازند گچساران در زير رسوبات كوهرفتي لنداسلايد سيمره ارتباط هيدروليكي با سفره هاي زيرزميني مجاور واقع در بخش هاي شمالي و غربي منطقه ندارد و تغذيه اين سفره فقط از طريق نزولات جوي صورت مي گيرد؛ لذا ذخيره و پتانسيل آن كم است.
ميرزايي ادامه می دهد: از سال 1383 تا كنون تعداد 6 حلقه چاه عميق توسط شركت نفت؛ پتروشيمي و شركت آبفار با مجوز شركت آب منطقه اي لرستان به منظور تأمين آب مورد نياز تلمبه خانه تنگ فني؛ ايستگاه تقويت فشار خط اتيلن و جمعيت حدود 10 روستاي جنوبي پلدختر در داخل آبخوان تنگ فني و در مجاورت تالابها حفاري و به بهره برداري رسيده كه تأثيرات منفي شديدي بر منابع آبي اين ناحيه از جمله خشك شدن چشمه ها؛ كاهش شديد آب تالاب ها و افت سطح ايستابي آبخوان داشته است.
تالابهایی که از چاله به چاه می افتند
وي یادآور می شود: تأثيرات سوء خشكساليهاي يک دهه اخير در منطقه از یک طرف و حفاري و برداشت بي رويه از چاههاي حفر شده از سوی دیگر وضعيت نا مطلوبي براي منابع آبي منطقه ايجاد کرده است.
كارشناس ارشد آب زيرزميني می گوید که این رویه تاکنون بارها موجب اعتراض اهالي منطقه به ويژه روستاهاي كنار بلوط و دره نقي نیز شده و در طي سالهاي گذشته اهالي با مراجعه به دستگاههاي اجرايي ذيربط اعتراض شديد خود را بارها اعلام کرده اند.
ميرزايي با یادآوری اینکه به علت شرايط زمين شناسي منطقه پتانسيل آبي آبخوان ضعيف است اضافه می کند: به همين خاطر در موقع پمپاژ ظرف مدت بيست دقيقه سطح آب از 30 متر به سر پمپ واقع در 80 متري افت مي كند و آبدهي به شدت كاهش مي يابد و در موقع خاموش شدن پمپ برگشت آب طولاني است.
حفر دو حلقه چاه جدید روی رگ حیات تالابهای لرستان
ميرزايي می گوید: با اينكه بيلان سفره آب زيرزميني تنگ فني منفي است متأسفانه بدون توجه به اين موضوع؛ تعداد دو حلقه چاه جديد به منظور تأمين آب شرب روستاهاي جنوبي شهرستان در حريم تالابها و در فاصله اي حدود 90متري چاههاي قديمي شرب مجددا در حال حفاري است.
وی معتقد است كه با بهره برداري از اين چاهها و فشار بيش از حد به آبخوان؛ در آينده اي نزديک با مشكلاتي مانند افت شديدتر سطح آب سفره؛ كاهش شديد چاهها نفوذ آب شور سازند گچساران به داخل چاهها و خشک شدن تالابهاي تنگ فني مواجه خواهيم شد.
ميرزايي با یادآوری اینکه در آينده اي نه چندان دور شاهد نزول فزاينده اي در كميت و كيفيت آب قابل برداشت از چاههاي تنگ فني خواهيم بود عنوان می کند: آبخوان تنگ فني ظرفيت اين تعداد چاه بهره برداري را ندارد و حفر چاههاي جديد در اين آبخوان كوچك كه داراي ذخيره و پتاسيل كمي است؛ نمي تواند آب مورد نياز روستاهاي جنوبي شهرستان را حتي در كوتاه مدت تأمين کند.
كارشناس ارشد آب زيرزميني یادآور می شود: در وضعيت كنوني كه دولت جديد با محدوديت هاي اعتباري مواجه است بايستي از اقدامات غير كارشناسي و مسكن وار كه موجب هدر رفت اعتبارات مي شود پرهيز شود و با انجام مطالعات دقيق به دنبال منبع تأمين آب غني پايدار و مطمئن تري رفت.
باید از اقدامات غير كارشناسي و عجولانه خودداري كرد
ميرزايي در خصوص تأثير چاههاي جديد بر تالاب هاي تنگ فني می گوید: حفر چاههاي جديد در حريم و شعاع تأثير تالاب هاي تنگ فني؛ تير خلاص به تالابهاست كه موجب انقراض آنها خواهد شد.
وی در پایان تاکید می کند که براي حفظ دائمي اين آبخوان و برقراري تعادل هيدرولوژيكي در آن بايستي با مطالعه و برنامه ريزي صحيح؛ آب را در اين ناحيه مديريت و از اقدامات غير كارشناسي و عجولانه خودداري كرد.
بنابر این گزارش تالاب های معروف پلدختر بر روی آهکهای خرد شده لنداسلاید سیمره (چل جایدر) واقع شده اند که حدود 10 تا 11 هزار سال پیش وقوع زلزله ای به بزرگی بیش از 7 ریشتر موجب رانش لایه های سنگی یال شمالی طاقدیس کبیر کوه و مسدود شدن رودخانه های سیمره و کشکان و در نتیجه تشکیل دریاچه ای عظیم در جنوب شهرستان پلدختر و شمال شهرستان دره شهر و به دنبال آن شرایط تشکیل تالاب ها نیز فراهم شد که با این اوصاف قدمت تالاب های پلدختر در واقع معادل سن لنداسلاید سیمره است.
این تالاب که در بخش وسیعی از بلندی های مشرف به دشت جایدر و پیچ و خم های جالب توجه "تنگ فنی" قرار دارند از جمله سرمایه هایی که طی سالها اخیر با مخاطرات زیادی دست و پنجه نرم کرده اند و حال هر گونه اقدام شتاب زده می تواند منجر به نابودی آنها شود.
....................................
گزارش: زهرا حسینی
نظر شما